OPKOMEN VOOR VROUWEN­THEMA’S IS GOED VOOR IEDEREEN

‘De FNV is een vereniging. De inzet voor de cao wordt door de leden bepaald. Om onderwerpen in de cao te kunnen regelen, is het nodig dat die in de inventarisatierondes worden aangedragen. We hebben meer vrouwen nodig bij de FNV. En we hebben mannen nodig die de meerwaarde zien in gelijke behandeling van vrouwen.’ Aan het woord is Ilze Smit, beleidsadviseur bij de FNV en projectleider FNV voor vrouwen. Doel van het project is precies dat. Het vastleggen van afspraken in cao’s en in de wet die de arbeidsvoorwaarden voor vrouwen verbeteren. Gelijk loon voor gelijkwaardig werk. Beschermd worden tegen ongewenste intimiteiten en ander grensoverschrijdend gedrag. Financiële onderwaardering van ‘vrouwenberoepen’ bestrijden. En opstaan tegen discriminatie en racisme. In alle sectoren.

Kind met het badwater weggooien

Half augustus haalde het tekort aan kraamverzorgers het NOS-journaal en de landelijke bladen. De roosters waren niet meer rond te krijgen. De oplossing zou ‘maatwerk’ zijn, dus minder kraamzorg daar waar dat kan. Op de Facebookpagina van FNV Kraamzorg ging het los. De oplossing was het zoveelste bewijs van onderwaardering van het (vrouwen)beroep. Het eerder inschakelen van kraamhulp bij thuisbevallingen en poliklinische bevallingen levert ‘winst’ op. De helft minder keizersnedes, veertig procent minder pijnbestrijding. En onder de streep zijn de geboortes ook nog een keer goedkoper. Onderzoeken in Nederland en daarbuiten tonen dat aan. ‘Zou deze aandacht voor de kraamzorg het beeld eindelijk eens gaan veranderen? En zou het voor volledige verandering kunnen zorgen? Hoger uurtarief, meer personeel en betere arbeidsvoorwaarden?’ vraagt Susan Meijers zich in een post op de Facebookpagina af. Susan is één van de actieve kaderleden van de FNV die zich inzetten voor een herijking van kraamzorg. ‘De huidige ontwikkelingen: toenemende personeelstekorten, tijdelijk geld uit Den Haag en gebrek aan visie zijn fataal voor de sector’, schrijft Lisa Viktorsson, de andere projectleider FNV voor vrouwen in een opiniestuk in het AD.

50 jaar wetgeving maar nog steeds een loonkloof

De speerpunten in het project zijn geen nieuwe thema’s. Integendeel. Zo was de loonkloof al in 1896 een speerpunt van de Roosjessnijdsters en -snijdersvereniging (RSSV). Een bond, bestuurd door vrouwen, met ook mannelijke leden en een afsplitsing van de Algemene Diamantbewerkersbond, voorloper van wat later de FNV zou worden.

Vijftig jaar geleden is de Wet gelijk loon voor vrouwen en mannen aangenomen, maar nog steeds krijgen vrouwen per uur 13 procent minder betaald dan mannen. Dat komt neer op gemiddeld 300.000 euro minder aan het einde van hun werkzame leven. Oorzaken? Discriminatie, wetgeving, financiële onderwaardering van ‘vrouwenberoepen’ en parttime werk. Met grote gevolgen voor de samenleving. In Nederland besteden vrouwen veel minder uren aan betaald werk dan mannen: 27 versus 37 uur per week. Vrouwen besteden 1,5 keer zoveel tijd aan onbetaald werk als mannen. Bijna de helft van de Nederlandse vrouwen is financieel afhankelijk van een partner of de overheid, tegenover 23 procent van de mannen.

Wet loontransparantie

Ondertussen is maart dit jaar de wet loontransparantie aangenomen. Een historisch moment, zo beschrijft Europarlementariër Agnes Jongerius het moment op LinkedIn. Ze herinnert zich nog hoe ze er 36 jaar geleden achter kwam dat haar mannelijke collega’s met dezelfde functie als zij, meer verdienden. Met vijf vrouwelijke collega’s schreef ze een brief aan de directie, die de loonkloof dichtte. ‘Dankzij deze wet wordt de verantwoordelijkheid straks omgedraaid. Niet de werknemer moet komen met bewijzen, maar de werkgever moet aantonen dat er geen loonkloof is. Daarnaast moeten vacatures duidelijk het salaris (of de salarisschaal) vermelden en mogen werkgevers niet meer vragen naar het vorige loonstrookje. Bovendien komt er ook een rapportageverplichting voor werkgevers met meer dan 100 werknemers. Zij moeten publiekelijk rapporteren over de status van de loonkloof op hun werkplek. Met als kers op de taart: iedere werknemer heeft straks recht op informatie. Werkgevers moeten jaarlijks, op verzoek van werknemers, een overzicht geven van hun loon in vergelijking met het loon van collega's die hetzelfde werk of werk van gelijke waarde doen,’ schrijft Agnes Jongerius in datzelfde LinkedInbericht.

Doorpakken

De FNV heeft er bij minister Karien van Gennip op aangedrongen vaart te maken met het in- en uitvoeren van deze nieuwe richtlijn, zodat iedereen de beloning krijgt waar hij of zij recht op heeft. Maar er is meer nodig om de loonkloof te dichten, te zorgen voor een herverdeling van betaald en onbetaald werk. Banen waarin vooral vrouwen werken, zoals in zorg en onderwijs, moeten beter betaald worden. Partnerverlof zou net zo lang moeten duren als bevallingsverlof en volledig moeten worden vergoed. Verder dringt de FNV aan op gratis en makkelijk toegankelijke kinderopvang, zoals beloofd door de regering. Dat kan ervoor zorgen dat mannen en vrouwen werk en zorgtaken eerlijker kunnen verdelen. Als collectief kan de FNV dit afdwingen. Dat gaat met dit nieuwe project gebeuren.