JEUGDZORG
FNV-plan jeugdzorg
‘LANGER ZO DOOR GAAN IS NIET TE VERDEDIGEN’
Tekst Karen de Jager
Beeld Ruben Hamberg en Humphrey Daniels
Muriel Fukkink:
‘Mooie doelen als cliënten efficiënt passende hulp bieden en ontschotting van de jeugdsector zijn opnieuw ondergesneeuwd’
Op minister Hugo de Jonge rekenen de leden van FNV Zorg & Welzijn niet meer. Ze nemen het heft in eigen hand met de lancering van een visie op de organisatie van de jeugdzorg in de volle breedte. Met het plan Drastisch versimpelen in de jeugdzorg gaan ze in gesprek met jeugdzorgwerkers, beleidsmakers en politici.
De decentralisatie heeft rampzalige gevolgen. Jeugdzorgwerkers kunnen kinderen niet de hulp bieden die ze nodig hebben. Werkdruk en verloop en verzuim in de jeugdzorg zijn hoger dan in alle andere zorgsectoren. Wachtlijsten lopen op. Administratieve lasten ontploffen. Samenwerking en innovatie stagneren. ‘Er is een structurele aanpak nodig en de plannen van Hugo de Jonge voorzien daar niet in. Het kan niet langer zo,’ zegt Pieter Drenthen, jeugdzorgwerker in de gesloten jeugdzorg en voorzitter van de branche-Beleidsadviesraad (BAR). Er moet een nieuw plan bedacht worden, los van de gebaande paden. Twee vragen staan daarbij centraal.
- Hoe kunnen we de beste zorg geven aan kinderen en gezinnen en wat hebben we daarvoor nodig?
- Hoe voorkomen we onnodig tijdrovende processen waar kinderen niets aan hebben.’ De politieke partij - PVV en FvD uitgezonderd - die zo’n plan ondersteunt, heeft straks zijn stem.
Muriel Fukkink werkt 25 jaar in de jeugdzorg als orthopedagoog, zit in de BAR en discussieerde mee over het FNV-plan. De decentralisatie is ‘haar’ tweede transitie met bezuiniging als focus. ‘Niet kwaliteit maar geldtekort is richtinggevend. De situatie wordt alleen maar slechter. Kinderen en hun ouders staan te lang op wachtlijsten of krijgen eerst te lichte hulp die niet passend is. Mooie doelen, als zo efficiënt mogelijk passende hulp bieden en ontschotting van de jeugdsector, zijn opnieuw ondergesneeuwd.'
HET KAN WEL
Gemeenten controleren niet of nauwelijks of de richtlijnen voor jeugdhulpverlening en jeugdbescherming wel worden toepast, zoals het inzetten van multidisciplinair overleg. De financiering is veelal gebaseerd op het aantal persoonlijke contacten. Maar kan een gemeente de belangen van zijn ingezetenen behartigen én verantwoordelijk zijn voor bezuinigingen op de kosten? Die belangen kunnen tegengesteld zijn. Dit systeem is ziek. Terwijl de gemeenten juist een goede rol zouden kunnen spelen, zoals in Rotterdam. Die stad innoveert met gezamenlijke overleggen op thema’s als vechtscheidingen of seksueel misbruik. Alle betrokken hulpverleners bespreken samen welk aanbod op welk moment wenselijk is en waar mogelijke hiaten in dat aanbod zitten.’
Pieter Drenthen:
De politieke partij die zo’n plan ondersteunt, heeft straks mijn stem’
Uitgangspunten FNV-plan
Professionals en professionalisering zijn leidend
Goed werkgeverschap met ruimte voor professionaliteit
Geld voor de zorg gaat naar de zorg
Landelijke definitie jeugdzorg
Gemeenten faciliteren burgers
Couleur locale behouden
Inbesteden is een no go
Minimale administratieve druk
Sturing op meetbare kwaliteit
Verantwoording op output
Professionals niet belasten met financiering
Einde aan marktwerking, geen aanbestedingen, wel faire tarieven
Geen winst in de jeugdzorg
Samenwerking, ontschotten
Drastische vermindering aanbieders
Platte organisatie, decentrale uitvoering
Verantwoorde cao voor medewerkers onder de jeugdwet, voorkeur 1 cao
In het FNV-plan krijgt de jeugdzorgprofessional een centrale rol en meer vrijheid om de juiste zorg te organiseren. Maaike van der Aar, FNV-bestuurder jeugdzorg: ‘In de nieuwe opzet faciliteert de gemeente haar burgers. Als er een kind komt dat zorg nodig heeft, dan zorgt die gemeente ervoor dat hij of zij bij de juiste hulp terecht komt.’ Daarvoor is een duidelijke - landelijk bepaalde - definitie nodig van wat jeugdzorg precies is, een meetlat waarlangs gemeenten kinderen toegang geven tot de jeugdzorg. Jeugdzorgprofessionals zijn volgens het plan in dienst van twee nieuwe stichtingen: Stichting Jeugdzorg (VWS) en Stichting Jeugdbescherming (J&V). Op basis van een inhoudelijk plan, gemaakt met alle betrokkenen, zijn de stichtingen verantwoordelijk voor de uitvoering. Binnen de stichting werken professionals samen. Zonder organisatiebelangen en met behoud van arbeidsrechten en arbeidsvoorwaarden.
PLATTE ORGANISATIE
‘Nee, dat leidt niet tot logge onwerkbare situaties,’ zegt Maaike van der Aar. ‘De uitvoering en aansturing van de zorg moet juist dichtbij het kind georganiseerd worden, dus vooral door degenen die direct met de kinderen bezig zijn. Teams werken met elkaar rondom een cliënt met de expertise die nodig is. Liefst zo plat mogelijk. Maatwerk en couleur locale worden zo gewaarborgd, dat was ook één van de belangrijke eisen van onze leden.’ De top van de stichtingen functioneert als dienstenbureau en faciliteert de teams.
Een einde aan de eilandencultuur is ook voor Muriel Fukkink één van de belangrijkste onderdelen van het plan. ‘Zolang de ggz, de LVB-sector en jeugdhulpverlening op een totaal andere manier gefinancierd en aangestuurd worden dan de jeugdhulpverlening, hou je verschillende culturen en werkwijzen in stand. En dat terwijl die sectoren een enorme overlap in cliënten kennen. Dat is niet te verdedigen. We moeten veel meer samenwerken. Maar we kwamen daar de afgelopen jaren niet aan toe, omdat we met elkaar moesten concurreren. Het allerergste vind ik dat we al jarenlang internationaal op ons kop krijgen, dat de hulpverlening te versnipperd is, dat er sprake is van rechtsongelijkheid bij de verdeling van zorg en dat we cliënten te kort doen. Dat is erger geworden. De ene gemeente heeft meer middelen voor jeugdzorg dan de andere. Niet iedere gemeente heeft een cliëntengroep goed in beeld. Het is een rommeltje. Dat mag niet. Daarvoor is ons werk te belangrijk.’ Naast het opnieuw organiseren van de zorg, gaat het plan ook in op de tekorten in de sector. De arbeidsmarktproblemen, de nieuwe cao en de aanpak van de administratieve lasten.
Maaike van der Aar:
‘Maatwerk en couleur locale worden gewaarborgd’
Meedoen
We willen graag weten wat jij van de plannen vindt. Aanpassingen zijn nog mogelijk. Het komende half jaar komt de FNV met dit plan in veel jeugdzorgorganisaties langs en er zijn regiobijeenkomsten waar je je stem kunt laten horen. Hou de website en de nieuwsbrieven in de gaten. Zorg dat je erbij bent.
Blokkeer 11 juni in je agenda. Dan brengen we ons plan samen naar de politiek tijdens een grootse bijeenkomst met honderden collega’s uit de jeugdzorg.
Wil je niets missen over de campagne? Word dan lid van de besloten facebookgroep ‘KwaliTIJD voor het Kind’.